Rola menedżera w dbaniu o dobrostan pracowników na tle Dyrektywy work-life balance

Wraz z nowymi uprawnieniami dotyczącymi urlopów oraz zmianami w zawieraniu umów o pracę, nasuwa się pytanie o rolę menedżera w budowaniu pozytywnego środowiska pracy, w którym liczy się przede wszystkim człowiek. W dużej mierze to od menedżera zależy, czy pracownik zachowuje work-life balance, bez którego nie może być mowy o efektywnym, twórczym i zaangażowanym wypełnianiu obowiązków zawodowych.

Kiedy ostatni raz spytałaś/eś swojego pracownika o to, jak się czuje, czy wszystko u niego w porządku? Czy wiesz, że z badań wynika, że 43% pracowników nigdy nie usłyszało takiego pytania od swojego przełożonego (Raport „Bliżej Siebie – zdrowie psychiczne i empatia w pracy”)? Reakcja pracownika na tak postawione pytanie może być skrajnie różna, od zdawkowego „dziękuję, wszystko w porządku” do obszernej opowieści o problemach życia – wpływ na to ma m.in. sposób bycia przełożonego oraz rodzaj relacji łączącej go z pracownikami.

Osoby preferujące autokratyczny styl zarządzania nie będą chętne do wsłuchiwania się w emocje i potrzeby pracowników, ponieważ uznają to za stratę czasu. Nowa dyrektywa nakazuje zmianę podejścia. W dzisiejszym środowisku pracy jedną z najważniejszych kompetencji menedżera jest empatia, dzięki której możliwe jest nawiązywanie autentycznych, opartych na zaufaniu, relacji z pracownikami. Empatyczne przywództwo to coś więcej niż samo interesowanie się samopoczuciem poszczególnych członków zespołu, to konkretne działania, które prowadzą do większego zrozumienia siebie nawzajem, chęci pomocy i w efekcie szybszego rozwiązywania problemów. To budowanie „bezpiecznego psychologicznie miejsca pracy”, w którym niedopuszczalne są wszelkie zachowania mające znamiona mobbingu.

Nie każdy z nas został genetycznie obdarowany empatią, ale dobra wiadomość jest taka, że empatii możemy się uczyć i rozwijać ją w ciągu życia. Poniżej prezentujemy kilka sposobów na to, jak kształcić w sobie empatyczną postawę i zachęcać pracowników do otwartości w miejscu pracy. Ważne jest, aby menedżer poznał swoich pracowników, ich styl pracy i sposób komunikacji. Warto uświadomić sobie, że każdy z nas ma inne predyspozycje, różną wrażliwość i odmienne metody radzenia sobie ze stresem.

Na przykład osoba, która jest niepewna siebie, może niechętnie zabierać głos publicznie, mimo że ma ogromną wiedzę i doświadczenie w danym temacie. Podczas wypowiadania się w obecności dużej grupy ludzi popełnia pomyłki wynikające ze zdenerwowania lub lęku, przez co może zostać odebrana jako niekompetentna lub po prostu nieprzygotowana. Innym przykładem jest pracownik/pracownica, który/a zbyt emocjonalnie reaguje na słowa konstruktywnej informacji zwrotnej. Tak potrzebne i zupełnie niemające na celu skrzywdzenia pracownika/pracownicy słowa zostają odebrane jako atak. Czy empatyczny przywódca ma wpływ na zmianę tego typu zachowań? Dobry menedżer, wiedząc o tym, że ma do czynienia z osobami wrażliwymi, potrafi dostosować do nich swój sposób komunikacji. Czasem wystarczy coś powiedzieć innymi słowami, zadbać o miłą atmosferę albo zaproponować wcześniejsze przećwiczenie wystąpienia zanim zobaczą je inni.

Bycie uważnym na ludzi łączy się również z przeciwdziałaniem wykluczeniu i dbałością o integrację całego zespołu. O sposobach na integrację zespołu pracującego na odległość napisano już wiele, tym, na co warto zwrócić uwagę, jest zachęta do tworzenia rutyn zespołowych pozwalających na lepsze poznanie się, swobodną rozmowę także na tematy pozazawodowe czy budowanie pozytywnych doświadczeń. Osoba zarządzająca powinna starać się na co dzień być blisko swoich pracowników, ofiarowując im czas i uwagę. Jeżeli zauważy jakiekolwiek symptomy świadczące o sytuacjach trudnych, powinna reagować natychmiast. Nie ma nic gorszego niż przyglądanie się z boku nierozwiązanym konfliktom i przyzwolenie na ich eskalowanie.

Pożądaną praktyką menedżerską jest udzielanie pracownikom pochwał i pomaganie im, aby mogli się rozwijać. Częste rozmowy z pracownikami służą poznaniu ich mocnych i słabych stron, a także wskazują, w jakich obszarach warto ich wyszkolić. Trzeba podkreślić, że tzw. rozmowa oceniająca, która odbywa się raz na rok, absolutnie nie spełni tego zadania. Wskazane jest bieżące monitorowanie osiągnięć pracownika, sprawdzanie jego potrzeb i w miarę możliwości szybkie reagowanie w związku z aktualnymi zainteresowaniami lub brakami. Pracownik, którego przełożony wysyła na kurs zwiększający jego kompetencje, czy nowo zatrudniona osoba otrzymująca wsparcie w postaci bardziej doświadczonego kolegi, z pewnością doceni takie zachowanie u swojego menedżera. Wpłynie to też na większe zaangażowanie i wyższy poziom satysfakcji z pracy, co ma niebagatelne znaczenie dla zachowania równowagi życiowej.

Istotną rolą menedżera, zwłaszcza w obliczu nowych przepisów work-life balance, jest promowanie zdrowego podejścia do pracy. Nikt z nas nie chce mieć przełożonego, który codziennie pracuje w nadgodzinach, nie ma czasu na życie prywatne i ostatni raz był na wakacjach… nie wiadomo kiedy. Obserwując tego typu praktyki, mogą znaleźć się osoby, które będą odczuwały dyskomfort, gdy same planują swój czas wolny. Mogą pojawić się myśli o tym, że przełożony wolałby, gdybym i ja pracował/a dłużej w dni, gdy „nie wyrabiam się” z zadaniami. Empatyczny menedżer nie tylko rozumie, jak ważny jest porządny odpoczynek (zarówno ten codzienny, jak i dłuższe urlopy), ale także zachęca pracowników do korzystania z niego. Co więcej, szanuje prywatny czas pracowników, unikając kontaktowania się z nimi poza godzinami pracy, chyba że sytuacja naprawdę tego wymaga (sytuacje nagłe, awarie itp.).

Z drugiej strony zdarza się, że w zespole są osoby inne niż menedżer, które nie dbają o swój odpoczynek, notorycznie przekraczają ustalony limit godzin pracy, bardzo mocno angażują się w projekty. Osoba zarządzająca zespołem nie powinna akceptować takich zachowań. Należy podjąć skuteczne działania, które przywrócą w życiu zaangażowanego pracownika właściwą hierarchię. Można zacząć od pełnej troski i zrozumienia, acz stanowczej rozmowy, w której zostaną przedstawione obiektywne powody za wdrożeniem racjonalnego podziału czasu na pracę i relaks.

Podsumowując, koncepcja work-life balance nie jest nowa, wymyślono ją już w latach 80-tych, zmienia się natomiast sposób patrzenia na rolę menedżera w zespole pracowników. Zachowywanie równowagi między życiem zawodowym i osobistym jest nie tylko umiejętnością, którą jedni posiadają, a drudzy mają z nią kłopot, ale jest wielką odpowiedzialnością menedżera, który swoją empatyczną postawą ma szansę wdrażać właściwe wzorce w codziennym życiu pracowników.

Tam, gdzie panują dobre praktyki menedżerskie, nie ma miejsca na negatywną atmosferę w pracy, przenoszenie problemów z firmy do domu czy wreszcie załamania psychiczne, nie wspominając o mobbingu. Więcej o dobrych praktykach menedżerskich dowiesz się z naszego szkolenia „Przeciwdziałanie mobbingowi – szkolenie dla menedżerów”, w którym przedstawiamy 11 zasad służących dbaniu o dobrostan pracowników.